Stara mostarska tabhana sagrađena je polovicom XVI stoljeća i bila je locirana kod ušća Radobolje u Neretvu. U prostor današnje tabhane, Gornje ili velike tabhane, tabaci su se preselili prije 1664. godine.
Tabački esnaf, zbog specfičnoga mirisa kože, bio je jedini u čaršiji koji je imao svoju džamiju. Tabačica (Hadži Kurtova) džamija je sagrađena u 16. stoljeću na jednome kraku Radobolje zasvođenom s dva kamena svoda, pa je zato poznata i kao “džamija u kojoj se imam nalazi na suhu, a džemat u vodi”. Uz džamiju se nalazi Čejvan-begov hamam, a isti vakif je sagradio i Krivu ćupriju na Radobolji.
Ova džamija u Priječkoj čaršiji je izgrađena na prelazu iz XVI u XVII vijek, a vakif je Hadži-Kurt o kojem se slabo zna, jer je kroz vjekove izgubljena njegova vakufnama. Priča kaže da su u izgradnji džamije učestvovali i mostarski tabaci, pa su jednom prilikom, nakon što su neke grede otpilane kraće nego što je trebalo, uzeli razvlačiti te grede kao da je koža. Pa tako nastade izreka “Razvukli k'o tabaci gredu”. I svoje drugo ime je dobila po tabacima, jer je džamija napravljena ispred Tabhane, a u nju su najviše dolazili pripadnici tabačkog esnafa i u toj džamiji je njima počinjao i završavao radni dan. Nekad su uz džamiju bile i kovačke radnje i mlinice. Vjerovatno je mjesto njene izgradnje, centartrgovačko-zanatske čaršije, razlog zašto nema svoj harem. Prilikom revitalizacije Starog grada 1950-ih, obnovljena je i Tabačica džamija i stavljena pod zaštitu države a u novije vrijeme, kao dio kompleksa Starog grada, nalazi se pod zaštitom UNESCO-a. Tabačica je i sada okružena trgovcima i zanatlijama i mušterijama i nekim novim putnicima-namjernicima, koji se sada zovu turisti…
prilozi:
-fotografija Priječka čaršija i Tabačica, Grzlo Czeh
-fotografije, Tabačica, 1900., cidom
priredili: Armin Džabirov, Smail Špago, Tibor Vrančić
(NovaSloboda.ba)
